Компост үчүн эмне: компост кутусуна эмне салса болот

2025 Автор: Chloe Blomfield | [email protected]. Акыркы өзгөртүү: 2025-01-22 15:35

Компост үймөгүн баштоо оңой, бирок бул бир нече суроолорсуз жасалат дегенди билдирбейт. Компост урнасына эмне салуу керек деген жалпы суроо, ал эми андан да маанилүүсү - бакча компостуна эмнени салууга болбойт. Төмөндө компост урнасына эмне салуу (же сактабоо) керектигин жана эмне үчүн талкуулайбыз.

Компост кутусуна эмне салуу керек

Негизги деңгээлде компост жасоо органикалык материалдан жасалган бардык нерседей эле жөнөкөй, бирок бардык эле органикалык материалдар үйдөгү компосттун үймөлөрү үчүн коопсуз боло бербейт. Төмөнкү материалдар компостуңуз үчүн коопсуз экени талашсыз:

• Чөптүн кыркымы
• Дарак жалбырактары
• Өсүмдүктөрдүн калдыктары (кофе, салат жалбырагы, картошканын кабыгы, банандын кабыгы, авокадо кабыгы ж.б.)
• Кара жана ак гезит
• Принтер кагазы
• Оору жок короо калдыктары
• Картон
• Вегетариандык жаныбарлардын кыгы (мисалы, уйлар, аттар, коёндор, хомяктар ж.б.)
• Жыгачтын кырындысы же талы

Кээ бир нерселерди компост кылыш керекпи же жокпу деп чечүүдөн мурун бир аз көбүрөөк ойлонуш керек. Булар:

• Вегетариандык эмес кык – Ит, мышык, чочко жана ооба, атүгүл адамдар сыяктуу эт жеген жаныбарлардан чыккан кыкты компост кылууга болот, бирок сизге керек болууалардын заңы ооруну таратуучу патогендерди алып жүрөрүн билишет. Бул зыяндуу микробдор жок кылынганга чейин компосттун үймөгү абдан ысып кетиши керек. Компостуңуз ысыбаса же кабатыр болбоңуз десеңиз, эт жеген жаныбарлардын заңы бакчага эмнелерди салууга болбойт компост категориясына кирет.
• Зыяндуу отоо чөптөр – Сойлоп жүрүүчү Чарли же Канада тикенек сыяктуу инвазиялык отоо чөптөрдү компосттоого болот, бирок бул инвазиялык отоо чөптөр көбүнчө өсүмдүк материалынын кичинекей бөлүктөрүнөн кайра келип чыгат. Бул инвазивдүү отоо чөптөрдү компосттоо компостуңузга зыян келтирбесе да, корооңуздун компост колдонгон жерлерине керексиз отоо чөптөрдү жайып салууга жардам берет.
• Кээ бир жаныбарлардан алынган азыктарды камтыган тамак-аш калдыктары (эт, май, сүт жана сөөктөрдү кошпогондо) – Аз өлчөмдө жумуртка, сүт же майлар жана майлар камтылган тамак-аш калдыктары түнкү убакта жагымдуу болушу мүмкүн ракондор, келемиштер жана опоссумдар сыяктуу жыйноочулар. Жумуртканын кабыгы, нан жана кесме сиздин компостуңуз үчүн жакшы болсо да, алар күтүлбөгөн зыянкечтердин көйгөйүн жаратышы мүмкүн. Эгер компост урнаңыз кулпуланып калса, анда сизде эч кандай маселе болбойт, бирок ачык компост урнаңыз болсо, анда мындай буюмдарды андан сактаңыз. Эгер жумуртканын кабыгын компост салуудан мурун жакшылап жууп алсаңыз, аны ачык компостто колдонсо болот.
• Түстүү гезит – Бүгүнкү күндө түстүү гезиттер (ал тургай журналдар жана каталогдор) соянын негизиндеги сыя менен басылып чыгарылат жана компост үчүн абдан коопсуз. Маселе, кээ бир түстүү басылган кагаз жука мом катмары менен капталган. Бул мом зыянсыз болгону менен, түстүү кагазды компосттоодон сактай алатжакшы. Кагазды майдалоо менен түстүү кагаздын компосттун ылдамдыгын тездете аласыз, бирок майдалоого убактыңыз же каражатыңыз жок болсо, түстүү кагазды компосттоону өткөрүп жибергениңиз жакшы.

Бакча компостуна эмнелерди салууга болбойт

• Оорулуу короо калдыктары – Корооңуздагы өсүмдүктөр ооруп өлүп калса, аларды компост үймөгүнө салбаңыз. Кадимки мисал - помидоруңузда чийки оорусу пайда болсо же вирус жукса. Бул сыяктуу буюмдарды компосттоо ооруну өлтүрбөйт жана башка өсүмдүктөргө жайылышы үчүн аны түзөт. Оорулуу короо калдыктарын өрттөп же ыргытып салган жакшы.
• Эт, май (анын ичинде май жана май), сүт азыктары жана сөөк – Таза эт, май жана сөөктөр оору коркунучун гана алып келбестен, ошондой эле абдан жагымдуу. керексиз жаныбарлардын көп түрдүүлүгү. Жада калса, коопсуз кулпуланган компост урнасында болсо да, бул нерселер азгыра тургандыктан, жаныбар аларды алуу үчүн компост урнаңызга зыян келтирүүгө аракет кылышы мүмкүн. Бул оорунун коркунучу менен айкалышып, бул нерселерди компостуңузга колдонбой, таштандыга ыргытканыңыз жакшы экенин билдирет.